کرامت و کریمکرامت به معنای دوری از پستی و فرومایگی است و روح بزرگوار و منزه از هر پستی را کریم گویند. کرامت در مقابل دنائت، ذلت و خواری است و برای رسیدن به قله بلند کرامت باید به سلاح تقوا و پرهیزکاری مجهز گشت، و تقوا آن است که انسان از هرچه که او را به گناه وامی‌دارد، دوری نماید. به فرموده حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام): «آن کس که تقوا پیشه کند، به آن‌چه که دوست دارد، جاودانه دست‌رسی پیدا می‌کند، خدا او را در منزل کرامت خویش مسکن می‌دهد. خانه‌ای که مخصوص خداست. سقف آن عرش پروردگاری و روشنایی آن از جمال الهی و زائرانش فرشتگان، و دوستان و هم‌نشینان پیامبران الهی هستند». فهرست مندرجات۲ - کرامت از دیدگاه معصومان ۲.۱ - روایتی از رسول خدا ۲.۲ - روایاتی از امام علی ۳ - راه رسیدن به ساحت کرامت ۳.۱ - روایتی از پیامبر ۳.۲ - روایتی از حضرت علی ۳.۳ - روایتی دیگر ۳.۴ - سخن خداوند متعال ۳.۵ - روایتی از امیرالمؤمنین ۴ - شناخت تقوا ۴.۱ - روایاتی از حضرت علی ۵ - کرامت و روح الهی ۵.۱ - سخن خداوند متعال ۶ - پاداش انسان‌های کریم ۶.۱ - روایتی از حضرت علی ۷ - عناوین مرتبط ۸ - پانویس ۹ - منبع ۱ - معنای کرامت و کریمکرامت به معنای دوری از پستی و فرومایگی است و روح بزرگوار و منزه از هر پستی را کریم گویند. [۱]
جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، ص۲۲.
لئیم ضد کریم است. لئامت و دنائت به یک معناست؛ لذا دنائت در برابر کرامت، و دنی در مقابل کریم است. [۳]
جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، ص۲۲.
۲ - کرامت از دیدگاه معصوماندر این باره به برخی روایات توجه کنید: ۲.۱ - روایتی از رسول خدارسول مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) می‌فرماید: « خدای بزرگ، کریم است و کرم را دوست می‌دارد». ۲.۲ - روایاتی از امام علیامیرالمؤمنین امام علی (علیه‌السلام) می‌فرماید: ـ «کسی که قبل از سؤال می‌بخشد، کریم است». [۵]
تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالحکم، ج۱، ص۳۶۵، چاپ دانشگاه.
ـ «حوادث ناگوار در روح کریم اثر نمی‌گذارد». [۶]
تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالحکم، ج۲، ص۱، چاپ دانشگاه.
ـ «کریم، انسانی است که از حرام اجتناب کند و از همه عیب‌ها منزه و پاک باشد». [۷]
تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالحکم، ص۴، چاپ دانشگاه.
ـ «انسان کریم از چیزی که لئیم به آن فخر می‌کند، بیزار است». [۸]
تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالحکم، ج۲، ص۴۴، چاپ دانشگاه.
ـ «کریم، انسانی است که آبروی خود را با مال حفظ می‌کند؛ ولی لئیم کسی است که مال را به وسیله آبرو حفظ می‌کند». [۹]
تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالحکم، ج۲، ص۱۵۴، چاپ دانشگاه.
ـ «اگر کسی روح را به کرامت و عظمت بشناسد، همه دنیا در چشمش کوچک می‌شود». [۱۰]
تمیمی آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالحکم، ج۵، ص۴۵۱، چاپ دانشگاه.
۳ - راه رسیدن به ساحت کرامتبهروشنی تقابل کرامت و لئامت در روایات ائمه دین (علیهم‌السلام) بیان شد. کرامت، بزرگواری و دوری از هر پستی و فرومایگی است؛ چراکه وصفی ارزشی است و از اسمای حضرت حق است؛ اما در مقابل، هرچه انسان را از بزرگ‌منشی و قرب الهی دور سازد، ریشه در دنائت و پستی و زشتی دارد. ۳.۱ - روایتی از پیامبربه فرموده رسول مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم): «دوستی دنیا ریشه هر معصیت و ابتدای هر گناه است». لذا دنیا، دنیا نامیده شد؛ چون که «بی‌مقدارتر از هر چیزی است». با توجه به این‌که قبلاً گذشت که دنائت در برابر کرامت و دنی در مقابل کریم است و چون دنی و دنائت و دنیا هم‌ریشه‌اند، ازاین‌رو نمی‌توان کرامت و بزرگواری را در دوستی دنیا جست‌وجو نمود. ۳.۲ - روایتی از حضرت علیچراکه به فرموده حضرت علی (علیه‌السلام): «دنیا انسان را خوار و ذلیل می‌کند». کرامت نقطه مقابل ذلت و خواری است. باید برای رسیدن به قله بلند کرامت، به سلاح پرهیز از گناه و دنیاطلبی و هوا و هوس، و در یک کلمه به سلاح تقوا مجهز گشت. ۳.۳ - روایتی دیگربه فرموده امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام): «کرامت بدون تقوا حاصل نمی‌شود». ۳.۴ - سخن خداوند متعالبه فرموده خدای بزرگ در قرآن کریم: «با کرامت‌ترین (گرامی‌ترین) شما نزد خداوند با تقواترین شماست». ۳.۵ - روایتی از امیرالمؤمنینو به فرموده امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام): «کلید کرم، تقواست». ۴ - شناخت تقوادرباره تقوا به روایاتی از امام علی (علیه‌السلام) توجه کنید: ۴.۱ - روایاتی از حضرت علیبه فرموده حضرت علی (علیه‌السلام): «تقوا آن است که انسان از هرچه او را به گناه وامی‌دارد، دوری نماید». آن حضرت می‌فرماید: «همانا تقوا و ترس از خدا، داروی بیماری دل‌ها، روشنایی قلب‌ها، درمان دردهای جسم‌ها، مرهم زخم جان‌ها، پاک‌کننده پلیدی ارواح، روشنایی‌بخش تاریکی چشم‌ها، امنیت در ناآرامی‌ها و روشن‌کننده تاریکی‌های شماست. پس اطاعت خدا را پوشش جان، نه پوشش ظاهری، قرار دهید و با جان نه با تن فرمان‌بردار باشید تا با اعضا و جوارح بدنتان در هم آمیزد و آن را بر همه امورتان حاکم گردانید. اطاعت خدا را راه ورود به آب حیات، شفیع گرفتن خواسته‌ها، پناهگاه روز اضطراب، چراغ روشنگر قبرها، آرامش وحشت‌های طولانی دوران برزخ و راه نجات لحظات سخت زندگی قرار دهید؛ زیرا اطاعت خدا وسیله نگهدارنده از حوادث هلاک‌کننده و جایگاه‌های وحشتناک که انتظار آن را می‌کشید و حرارت آتش‌های برافروخته است. پس کسی که تقوا را انتخاب کند، سختی‌ها از او دور گردند، تلخی‌ها شیرین و فشار مشکلات و ناراحتی‌ها برطرف خواهد شد و مشکلات پیاپی و خسته‌کننده آسان گردیده و مجد و بزرگی از دست رفته چون قطرات باران بر او فرو می‌بارند. رحمت باز داشته حق باز می‌گردد و نعمت‌های الهی پس از فرو نشستن به جوشش آمده و برکات تقلیل‌یافته فزونی می‌یابند». ۵ - کرامت و روح الهیقرآن کریم گوهر اصلی انسان را به عنوان یک موجود شریف و کریم معرفی می‌کند که اگر انسان کریم بشود، راه طبیعی خویش را پیموده و گوهر اصیل خود را باز یافته است و چون اطاعت و صعود، مناسب با گوهر اصلی انسان است. بنابراین عصیان و سقوط بر انسان تحمیل است؛ اما کرامت چنین نیست؛ زیرا گوهر آدمی کریم است. ۳.۴ - سخن خداوند متعالخدای بزرگ می‌فرماید: «ما انسان را گرامی داشتیم». چون در خلقت او گوهری کریم به کار رفته است. اگر انسان مانند سایر موجودات فقط از خاک خلق می‌شد، کرامت برای او ذاتی یا وصف اولی نبود؛ ولی انسان دارای فرع و اصلی است؛ فرع او به خاک برمی‌گردد و اصل او به الله منسوب است. خدای کریم در قرآن مجید روح را به خود نسبت داد و جسم را که به خاک و طبیعت مرتبط است. به طین منسوب کرد. نفرمود من انسان را از گل و روح مجرد خلق کردم؛ بلکه انسان را از گل ساختم؛ سپس از روح خود در او دمیدم و چون روح انسانی به خداوندی که معلم اکرم است، ارتباط دارد. پس سهمی از کرامت دارد و روح الهی به معنای روح کرامت است. [۲۱]
جوادی آملی، عبدالله، کرامت در قرآن، ص۶۲.
۶ - پاداش انسان‌های کریمدر این باره نیز به روایتی از حضرت علی (علیه‌السلام) توجه کنید: ۳.۲ - روایتی از حضرت علیبه فرموده حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام): «خدا شما را به پرهیزکاری سفارش کرد و آن را نهایت خشنودی خود و خواستش از بندگان قرار داده است. پس بترسید از خدایی که در پیشگاه او حاضرید و اختیار شما در دست اوست و همه حرکات و حالات شما را زیر نظر دارد. اگر چیزی را پنهان کنید، می‌داند و اگر آشکار کردید، ثبت می‌کند. برای ثبت اعمال، فرشتگان کریم و بزرگواری را گمارده که نه حقی را فراموش و نه باطلی را ثبت می‌کنند. آگاه باشید آن کس که تقوا پیشه کند؛ از فتنه‌ها نجات می‌یابد، با نور هدایت از تاریکی‌ها می‌گریزد و به آن‌چه که دوست دارد، جاودانه دست‌رسی پیدا می‌کند. خدا او را در منزل کرامت خویش مسکن می‌دهد، خانه‌ای که مخصوص خداست. سقف آن عرش پروردگاری و روشنایی آن از جمال الهی و زائرانش فرشتگان و دوستان و هم‌نشینانش پیامبران الهی هستند». ۷ - عناوین مرتبط•کرامت•خطاب کرامت•کرامت انسان•کرامت آصف بن برخیا•کرامت انسان در قرآن•جاودانگی کرامت خدا (قرآن)• ۸ - پانویس۹ - منبعپایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «کرامت و کریم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۳/۱۹. |